مشخصات کلی یک سوله استاندارد چیست و به چه مواردی باید توجه کرد

در سال های اخیر و به دلیل اتفاقات ناگواری که در بعضی شرکت های صنعتی رخ داده است بحث استاندارد سازی سوله ها و ساخت سوله استاندارد و مطابق با معیارهای جهانی ساخت سوله داغ بوده و مهندسان توجه ویژه ای روی استاندارد بودن اجزای مختلف سوله از جمله ابعاد سوله، مواد اولیه مصرفی، رعایت وزن استاندارد سوله و همچنین رعایت اصول معماری در ساخت بنای سوله داشته اند.

در این مطلب ما قصد داریم تا کمی درباره مشخصات کلی یک سوله استاندارد صحبت کنیم و عواملی که در بالا بردن و پایین آوردن استاندارد سوله موثر است را بررسی نماییم. بطور کلی در یک سوله استاندارد باید آیتم هایی رعایت شود که در استحکام، مقاومت و زیبایی سوله نقش بسزایی دارند. با کمی وقت گذاشتن و خواندن این مقاله ما به شما آموزش میدهیم که چطور یک سوله استاندارد را از غیر استاندارد تشخیص دهید

1. تعیین ابعاد استاندارد سوله
2. دفترچه محاسبات سوله
3. خرید مصالح استاندارد
4. اجزای سوله

در ادامه بصورت مفصل به موضوعات مطرح شده خواهیم پرداخت.

ابعاد استاندارد سوله

یکی از مواردی که قبل از انجام پروژه باید به تایید سازمان مقررات ملی ساختمان برسد ابعاد استاندارد سوله است. مهمترین بخشهای سوله که تاثیر مستقیم بر روی قیمت سوله نیز دارد ابعاد دهانه ( یا عرض ) و دیگری ارتفاع سوله میباشد که باید طبق استانداردهای ارائه شده برای انواع سوله ها تعیین گردد. البته طول سوله هم مهم هست که می تواند به تناسب محل نصب سوله تعیین گردد.

طول سوله استاندارد: سازه ی سوله معمولا شامل ستون و تیر هایی می باشد فاصله ی قانونی برای این تجهیزات معمولا بین ۶ تا ۹ متر می باشد. طول استاندارد یک سوله معمولا در حدود ۹۰ متر می باشد. لازم به ذکر است که طول سوله در تاثیرات دمایی اثر گذار می باشد و هر چه طول ان بیشتر باشد معمولا تغییرات دمایی تاثیر بیشتری بر استحکام ان می گذارد.

عرض سوله استاندارد: عرض سوله عامل تعیین کننده ی دیگری در استاندارد بودن ان می باشد. به طور کلی عرض دهانه ی سوله در حدود ۲۰ تا ۳۵ متر می باشد. طول دهانه در میزان اهن مصرفی نیز اثر گذار می باشد به این منظور که شما برای دهانه ای با عرض ۱۵ متر اهن کم تری نسبت به دهانه ی ۲۰ متری مصرف خواهید کرد.

ارتفاع سوله ی استاندارد: ارتفاع سوله عامل تاثیر گذار دیگر در هزینه و اهن های مصرفی می باشد. ارتفاع سوله استاندارد عمدتاً بنا بر نیاز پروژه و ابعاد برش ورق تعیین می گردد یعنی اصولاً ارتفاع سوله در مرحله اول با توجه به نوع کاربری مورد نیاز در سوله نسبت به ماشین آلات و انبارش و فضای مورد نیاز در داخل سوله تعیین می گردد. در مرحله دوم با توجه به ابعاد برش ورق ها چون عمدتاً به طول ۶ متر هستند و تقسیم برش این ابعاد ارتفاع سوله را از ۳ متر به بالا اجرا می گردد.

ارتفاع سوله در تاج سوله با توجه به عرض و شیب سقف سوله تعیین می گردد مثلاً اگر ارتفاع ستون سوله ۶ متر باشد و عرض سوله ۲۰ متر در نظر گرفته شود و شیب سقف سوله نیز ۲۰% تعیین گردد ارتفاع سوله در تاج ۸ متر است. حالا اگر عرض سوله و شیب سقف سوله بیشتر و یا کمتر گردد به همان میزان ارتفاع تاج سوله نسبت به ستون تغییر خواهد کرد.

ارتفاع این سوله ها معمولا ۸ متر است اما در صورتی که نیاز به ارتفاع کمتری بود می تواند حداقل ۴ متر و برای ارتفاع بیشتر حداکثر ۲۰ متر باشد. ارتفاع بیشتر از ۲۰ متر خیلی کم  مشاهده می شود و معمول نیست.

شیب سوله استاندارد: شیب سوله در محدوده ۱۰ تا ۳۰ درصد است. در سوله با دهانه کوچکتر از شیب ۲۰% استفاده می شود. در مواردی که دهانه بزرگ باشد معمولا ساخت سوله با شیب ۱۵% انجام می شود. هنگامی که دهانه خیلی بزرگ و بیشتر از ۴۰ متر است ممکن است، این شیب تا ۱۰% کاهش پیدا کند. در مناطق با برف زیاد بهتر است شیب سوله از ۱۵% کمتر نباشد.

هرچه این شیب بیشتر منظور گردد بهتر است. البته باید توجه نمود که افزایش شیب سوله منجر به افزایش بار باد می شود. رعایت توازن بین بار باد و برف توسط مهندس سازه انجام می شود.

دفترچه محاسبات سوله

هر سازه وقتی می خواهد ساخته شود ، سازنده می بایست یک دفترچه محاسبات صادر کند که آن مشخصات فنی سازه را به صورت کامل شرح دهد و توضیح دهد که با چه متریالی و با چه شیوه ای می خواهد یک سوله یا سازه را بسازد. این بحث شاید اصلی ترین مهمترین موضوع در مشخصات سوله استاندارد می باشد. دفترچه محاسبات سوله که در آن تمامی مشخصات سوله بصورت استاندارد سازی شده نوشته شده است باید بصورت دقیق و کامل نوشته شده باشد. اما این نکته را هم باید توجه داشت که همیشه دارا بودن دفترچه محاسبات دلیل بر استاندارد بودن نیست:

منظور از بار وارده بر سوله چیست؟

منظور از بار وارد بر سازه همان بارهایی است که توسط عوامل طبیعی بر سازه وارد می شود که متناسب با هر شهری می تواند متفاوت باشد و وظیفه سازمان مهندسی هر منطقه این است که با توجه به سابقه آب و هوایی و منطقه ای خود میزان استاندارد این بارها را برای سازهای مختلف تعیین نماید.مثلا در بعضی شهرها شدت و سرعت باد زیاد است مثل منجیل یا در بعضی از شهرها میزان بارش برف زیادتر است مثل شهرکرد و در بعضی رطوبت و بحث خوردگی فولاد ، زلزله و…. که باید تمام این موارد در نظر گرفته شود.

به عنوان مثال مشخصات استاندارد سوله در زمینه بار برف تهران به ازاء هر متر مربع ۱۵۰ کیلوگرم بار برف باید محاسبه شود، این یعنی اینکه بیشترین بار برف طی ۳۰ سال گدشته تهران ۱۵۰ کیلو در هر متر بوده است و یک سوله ساز اگر بخواهد یک سوله برای تهران بسازد باید با بار برف ۱۵۰ یا ۱.۵ متر در متر مربع حساب کند.

با توجه به توضیحاتی که ارائه شد سازمان نظام مهندسی برای تمام مناطق ایران یک مشخصات بار دارد که سوله ساز باید در دفترچه محاسباتی که صادر می کند ثابت کند که سازه ی آن تحمل این بارها را دارد و در واقع سوله از استاندارد لازم برای تحمل آن شرایط آب و هوایی را دارد. همچنین یکسری آیین نامه هایی داریم که باید آنها هم رعایت شود ( آیین نامه های مقررات ملی ساختمان )

همانطور که قبلا هم اشاره شد دارا بودن دفترچه محاسبات به تنهایی ملاک مشخصات استاندارد سوله نیست زیرا ممکن است که یک سوله ساز به عمد و یا غیر عمد در جایی اشتباه داشته باشد و عملا یک اشتباه میتواند هم در قیمت بسیار تاثیر گذار باشد و هم در امنیت سازه. پس نباید دفترچه محاسبات ملاک تصمیم گیری باشد بلکه زمانی که دفترچه محاسبات صادر شد باید آن را به سازمان نظام مهندسی ارائه نمود تا آنها آن را تایید و یا رد کنند. اگر تایید شد یعنی مشکلی در کار سازنده نیست و سازنده راه درستی را پیش گرفته است.

البته یک نکته دیگر را هم بخاطر داشته باشید که باید نظارت بر اجرای سوله هم وجود داشته باشد تا بتوانید متوجه شوید که آیا سوله ساز دارد طبق دفترچه محاسبات صادر شده سوله را می سازد یا خیر…

خرید مصالح استاندارد برای سوله

مصلما سک سوله استاندارد باید با مصالح درجه یک و با کیفیت ساخته شود که متاسفانه در حال حاضر این موضوع بسیار نگران کننده است، زیرا برخی شرکت ها هستند که حتی از ورق های گازی نیز در مصالح خود بهره میگیرند و این مصالح را با نام سوله دست دوم به فروش می رسانند.

بیشتر بخوانید: معایب خرید سوله دست دوم

ورق گازی یا ورق نوردی چیست؟ به عنوان مثال شرکت نفت و گاز یکسری لوله های خود با قطر بالا را بعد از چند سال از رده خارج کرده و آنها را به عنوان ضایعات فولاد می فروشند، بعضی از خریدارها این لوله هارا برش میدهند و با دستگاه نورد دوباره صاف می کنند و با قیمتهای پایین می فروشند، از آنجایی هم که در امر سوله سازی رقابت بسیار شدید هست ممکن است بعضی شرکتها برای پایین آوردن قرارداد این کار را انجام دهند و از این ورقها استفاده کنند.

بهترین ورقهای فولادی که می توان در ساخت سوله استاندارد از آن بهره برد ، در شرکت فولاد مبارکه اصفهان ساخته و تولید می شوند و بهتر است که ورقها از این شرکت خریداری شوند، زیرا هم آلیاژهای خوبی دارند و هم ضخامت آنها استاندارد می باشد و کم یا زیاد نمی شود. برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد ورق های بکار رفته در تیر ورق با جان موجدار سوله مارکت می توانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید.

بیشتر بخوانید: تیر ورق با جان موجدار چیست؟

نکته بعدی خرید مصالح با مشخصات صحیح میباشد. برای ساخت سوله باید از ورق سیاه ST37 استفاده نمود که بهترین آلیاژ برای ساخت سوله میباشد اما بعضی سوله سازها برای ساخت از ST33 استفاده می کنند که خیلی مناسب نیست و قیمت پایینتری دارد. اینکه میگوییم مناسب نیست به این دلیل است که فولاد ST33 نسبت به ST37 ماهیت نرم تری دارد. و البته گرانتر هم هست.

اجزای سوله استاندارد به چه صورت می باشد؟

بطور کلی برای ساخت یک سوله استاندارد باید در اسکلت فلزی آن موارد زیر را درنظر گرفت و می بایست شامل تمام اجزای زیر را دارا باشد:

1. فریم های ستون سقف
2. بیس پلیت
3. وال پست
4. استرات
5. بابند کشی کامل ستون و سقف
6. تیر ریزی سقف سازه

یک سازه فلزی اگر تمام اجزای بالا را طبق دفترچه محاسبات داشته باشد کامل است.

عواملی که درقیمت ساخت یک سوله استاندارد تاثیر می گذارد

عوامل متعددی در قیمت ی سوله تاثیر می گذارد که این امر بصورت مستقیم بر استاندارد بودن و کیفیت سوله نیز تاثیر می گذارد و باید طوری بالانس گردد که به استاندارد بودن سوله خدشه ای وارد نگردد. بطور کلی اگر می خواهید یک سوله استاندارد و ارزان تهیه نمایید باید به موارد زیر دقت کنید:

قیمت سوله های استاندارد به عواملی چون

وزن سوله : سوله هایی با وزن سنگین قیمت بالاتری دارند

کاربری سوله : سوله هایی با کاربری ها متفاوت با قیمت های متفاوتی ساخته می شوند ( سوله دست دو )

ابعاد دهانه سوله : ابعاد دهانه سوله در تعیین قیمت سوله تاثیر گذار است

دارا بودن جرثقیل : وجود یا عدم وجود جرثقیل در سوله

محل احداث سوله : در تعیین استحکام سوله و به نسبت قیمت سوله تاثیر گذار است

متریال و مصالح به کاربرده شده : کیفیت متریال به کار برده شده در سوله هرچه بالاتر باشد قیمت سوله هم بالاتر می رود

تجهیزات سوله سازی : تجهیزاتی ازقبیل تاسیسات تهویه ,سیستم های گرمایشی و روشنایی