پشم شیشه چیست و چه کاربردی در صنعت دارد (معایب و مزایای پشم شیشه)

در این مقاله به شرح خصوصیات کلی پشم شیشه و ساختار آن می پردازیم. پشم شیشه به دلیل داشتن ویژگی های منحصر به فردش کاربرد بسیاری در صنعت و ساختمان دارد بطوری که امروزه یکی مواد پایه برای طراحی و ساخت سوله می باشد. 

با مطالعه این مطلب بیشتر با این ماده آشنا خواهید شد. با ما همراه باشید تا در ادامه خواهیم گفت :

  • پشم شیشه چیست؟
  • مزایای پشم شیشه
  • معایب پشم شیشه
  • کاربرد پشم شیشه در صنعت
  • خصوصیات فنی پشم شیشه
  • انواع پوشش پشم شیشه

پشم شیشه چیست و چه خصوصیاتی دارد؟

بطور خلاصه باید گفت از ترکیب الیاف نازک و منعطف شیشه، پشم شیشه (Glass wool) تولید می شود. از عمده کاربرد آن در صنعت می توان به عایق حرارتی، صوتی و رطوبتی با تحمل دمای ۷۵۰+ درجه سانتیگراد و نقطه ذوب ۱۳۰۰ و نیز تحمل برودتی آن ۳۰- درجه سانتیگراد اشاره نمود. جالب است بدانید از ترکیب الیاف شیشه با مواد پلیمری، فایبر گلاس (Fiberglass) تولید می شود که در این ترکیب از مواد پلیمری به عنوان مواد زمینه و از پشم شیشه به عنوان مادهٔ تقویت کننده استفاده شده است.امروزه به دلیل طریقه ساخت فایبرگلاس این محصول رایج‌ ترین عایق حرارتی مورد استفاده در حال حاضر می باشد.

فایبرگلاس قادر است انتقال حرارت را به حداقل برساند زیرا در ساخت فایبر گلاس استانداردهای ساخت پشم شیشه در تولید عایق‌ های حرارتی رعایت می‌شود. برای تولید محصولاتی که نیاز به عایق حرارتی و یا به ماده‌ای مقاوم در برابر خوردگی و مستحکم نیاز دارند از فایبرگلاس استفاده می‌شود.

مزایای پشم شیشه

از مزایای بارز پشم شیشه می توان به موارد زیر اشاره نمود :

  • وزن سبک
  • نصب آسان
  • خاصیت شکل پذیری و انعطاف بالا
  • دانسیته و چگالی متنوع
  • قیمت پشم شیشه نسبت به پشم سنگ ارزان بوده و به صرفه می باشد
  • عایق حرارت : (مقاوم در مقابل آتش سوزی و ضریب انتشار دود و آتش بسیار کم و موجب صرفه جویی در مصرف انرژی می شود)
  • عایق صوت : (ساختار فیزیکی الیاف پشم شیشه بگونه ای است که خواص آکوستیک دارند. پشم شیشه یک عایق صوتی مناسب در صنعت ساختمان بشمار می آید زیرا پشم شیشه با جذب انرژی صوتی باعث بهبود روند عملکرد صوتی دیوارها, کف, سقف و انتقال هرگونه آلودگی صوتی می شود)
  • سازگار با محیط زیست است و خیلی زود در محیط زیست تجزیه می شود.

مضرات پشم شیشه

  • پشم شیشه به دلیل ساختار فیبری در برابر رطوبت شدید مقاومت پایینی از خود نشان می دهد :

ساختار فیزیکی پشم شیشه فیبری و متخلخل می باشد به این دلیل در برابر رطوبت و نفوذ بخار و آب، مقاومت کمی از خود نشان می دهد و خاصیت عایق بودن آن نیز نسبت به رطوبت حساس بوده و با نفوذ رطوبت و بخار آب به درون عایق، از مقاومت حرارتی آن کاسته می شود. از این رو بهتر است در صورت نصب در فضای باز، استفاده از پشم شیشه های مجهز به پوشش های ضد رطوبت و فویل های آلومینیومی باکیفیت استفاده شود.

  • به هنگام کار با پشم شیشه ممکن است کارگران دچار بیماری های پوستی ,ضعف در دید و مشکلات تنفسی و ریوی شوند :

ممکن است تماس مستقیم پشم شیشه با پوست، چشم و سیستم تنفسی مشکلاتی را به همراه داشته باشد. در حالیکه انجمن ها و ارگان های بهداشت همچون: آژانس بین المللی تحقیقات بر روی سرطان (International Agency for Research on Cancer)، سازمان ملی سم شناسی آمریکا (National Toxicology Program)

انجمن سلامتی کانادا (Health Canada)  با انجام آزمایشات مختلفی، عنوان کرده اند که در صورتی که پشم شیشه در یک سری آزمایشات و تست های مشخص، موفق عمل کند، هیچ خطری برای سیستم تنفسی نخواهد داشت. اما بهتر است که عایق کاران و کارگران هنگام کار با پشم شیشه از لباس محافظ و ماسک استفاده کنند.

موارد استفاده از پشم شیشه در صنعت

همانطور که گفتیم پشم شیشه به دلیل ویژگی های گفته شده و همچنین قیمت مناسب آن کاربرد بسیار زیادی دارد در این بخش از مقاله شما را با برخی از این کاربرد ها آشنا می نماییم.

  • ساخت سوله و سازهای صنعتی
  • دیوار پرده
  • عایق دیوار حفره
  • کاشی های سقف
  • مجرای لوله کشی
  • کانال های هوایی که قبلا عایق شده اند
  • کاربری های گوناگون صنعتی و ساختمانی
  • مقرون به صرفه برای عایق کاری های با حجم بالا
  • عایق کاری تانک ها و مخازن، خطوط لوله گرم، دیگ های بخار، سیستم های سرمایش و گرمایش
  •  ساخت انواع ساندویچ پانل ها : ساندویچ پانل های سقفی و دیواری از دو لایه روکش و یک فوم عایق میای تشکیل شده اند که در برخی از آنها (با توجه به نوع کاربرد ساندویچ پانل) به دلیل وزن سبک و عایق حرارت و رطوبت بودن پشم شیشه از آن به عنوان فوم عایق میانی استفاده می شود.
  • ساخت مخازن : از آنجایی که پشم شیشه عایق حرارتی بسیار خوبی هستند برای مخازن فلزی و پلاستیکی که در فضای آزاد و در مجاور تغییرات دمایی شدید قرار دارند از پشم شیشه به عنوان لایه عایق حرارتی میانی مخارن استفاده می شود.

خصوصیات فنی پشم شیشه

به هنگام خرید پشم شیشه باید به نکات و خصوصیات پشم شیشه توجه نمایید زیرا این عواما از مهمترین عوامل انتخاب پشم شیشه با کیفیت می باشند :

  • دانسیته و یا چگالی پشم شیشه (density)  : چگالی این عایق گستره ای بین 24 تا 96 کیلوگرم بر متر مکعب می باشد و مقاومت فشاری کمی دارد و لازم به ذکر است که یکی از مزایای پشم شیشه تنوع در چگالی آن است.
  • ضخامت (thickness)
  • نوع لفاف یا روکش (facing)

انواع پوشش پشم شیشه موجود در بازار

  • پشم شیشه رولی (پتویی)
  • پشم شیشه پانل (تخته ای)
  • عایق لوله (عایق پیش ساخته)